Over de hele wereld omarmen steeds meer scholen en leerkrachten de Mindsettheorie van Carol Dweck. Met allemaal hetzelfde doel: het volledig benutten van het potentieel van hun leerlingen. Op heel veel scholen zien we dat leerkrachten al veel aan ‘groei’ doen; ze gaan effectief om met feedback, stimuleren zelfreflectie bij leerlingen door de juiste vragen te stellen, en geven complimenten op het proces en de inzet in plaats van op het resultaat.

Dit is uiteraard super, maar uit onderzoek in de VS blijkt dat veel leerkrachten zijn nog niet tevreden over hun aanbod. Zo’n 98% van de leerkrachten in de VS is ervan overtuigd dat leerlingen met een groeimindset hun leren sterk kunnen verbeteren. Maar hooguit 20% van deze groep vindt dat zij voldoende in staat is om leerlingen in die groeimindset te stimuleren. En 85% van de groep zou graag meer handvatten en training krijgen om die groeimindset goed vorm te geven.

Platform Mindset vermoedt op basis van haar ervaringen in het Nederlandse werkveld, dat deze resultaten ongeveer overeenkomen met de beleving en ervaring van leerkrachten in Nederland. Daarom geven wij, Platform Mindset, veel praktische trainingen en maken we materialen waarmee leerkrachten vorm kunnen geven aan het overbrengen van de groeimindset.

Daarnaast willen we jullie nog enkele nuttige tips geven, die volgens onderzoek effectief zijn in het overbrengen van die groeimindset.

Tip 1: Leer verschillende strategieën aan

Doe eens dit experimentje. Verdeel deze zes dieren in twee categorieën: hond, haai, beer, goudvis, vos en parkiet. Go!
Hoe ging dat? Je kunt de dieren indelen in huisdieren en niet-huisdieren. Of in vacht en geen vacht. Of in vier poten en geen 4 poten. Er zijn meerdere manieren om deze dieren te verdelen. Welke koos jij?

Wanneer je aan leerlingen laat zien dat er meerdere wegen zijn die naar een antwoord leiden, help je leerlingen een groeimindset te ontwikkelen. Dit ontdekten onderzoekers toen zij onderzoek deden naar verschillende leerstrategieën in de rekenles. De onderzoekers ontdekten dat leerlingen die maar één strategie voor een rekenkundig probleem aangeleerd hadden gekregen, en met die strategie niet tot een juist antwoord kwamen, dit falen ervoeren als een gebrek aan talent voor wiskunde in het algemeen. Ze hadden dus de overtuiging dat ze slecht waren in wiskunde, omdat ze geen alternatieven kenden om het probleem op te lossen.

Dus: Leer je leerlingen meerdere strategieën aan om een probleem op te lossen. Wanneer ze tegen moeilijkheden aanlopen is de kans groot dat ze zullen doorzetten om via een andere manier tot het antwoord te komen.

Tip 2: Doe het sneaky!

Sommige onderzoekers beweren dat het aanleren van groeimindset beter niet te opzichtig kan gebeuren. Anders zou het ‘Hawthorne-effect’ kúnnen optreden. Dit effect houdt in dat leerlingen zich beter gaan gedragen puur en alleen omdat zij aan een interventie meedoen. De positieve gedragsveranderingen beperken zich tot de periode van de interventie en hebben daardoor een heel tijdelijk effect.

De onderzoekers stellen dan ook dat een aanbod dat verweven is in het normale programma ervoor zorgt dat de leerlingen niet het gevoel krijgen dat ze hulp nodig hebben. Volgens hen is het dus minder effectief om een ‘groeimindset-clubje’ binnen je school op te richten, maar effectiever om bijvoorbeeld een taalles te gebruiken om een verhaal te schrijven over de werking van het brein en dit voor te dragen aan jongere kinderen. Zo verberg je je mindsetlessen sneaky in je dagelijks werk!

Tip 3: Betrek ouders!

Uit een artikel uit 2016 blijkt dat hoe ouders omgaan met tegenslagen en falen een grote voorspellende werking heeft op de vaste of groeimindset van hun kind.

De onderzoekers stellen dat overtuigingen van ouders veel invloed hebben op het vormen van hun eigen doelen en gedrag. Hun kinderen pikken vervolgens vooral de signalen uit het gedrag van de ouders op, niet zozeer uit de woorden die de ouders gebruiken. De onderzoekers geven dan ook aan dat een interventie in de mindset van de ouders ze kan leren om positief om te gaan met fouten en hoe ze kunnen reageren op tegenslagen bij hun kinderen zodat deze gemotiveerd blijven om te leren.

Ga dus met ouders in gesprek, wijs ze op artikelen, websites of het boek van Carol Dweck. Of organiseer een ouderavond om ouders bewust te maken van jun eigen gedrag en dat ze daarmee veel invloed hebben op de mindset van hun kind.

Tip 4: Neem je eigen mindset onder de loep!

Stel dat er een nieuwe leerling op jouw school komt met een C-score voor rekenen. Wat zegt dit over zijn rekencapaciteiten? En hoe zou je daarmee omgaan?
Een leerkracht die sterk denkt vanuit een vaste mindset zal deze score als uitgangspunt nemen voor de aanname dat deze leerling geen sterke rekenaar is. En zal waarschijnlijk deze leerling behandelen als een ‘voldoende rekenaar’: niet iedereen is nu eenmaal goed in rekenen, toch?

Leerkrachten die sterk denken vanuit een groeimindset nemen een dergelijke score minder aan als oordeel over zijn capaciteiten, maar zoeken eerder naar een oorzaak: beheerst deze leerling de rekenstrategieën wel goed genoeg? Deze leerkrachten gaan op zoek naar de oorzaak van de lagere score, geven de leerlingen tips om beter te worden en stellen hen uitdagendere vragen.

De benadering van de leerkrachten met een vaste mindset zorgt voor minder gemotiveerde leerlingen, die weinig kans op groei zien. Terwijl de leerlingen die in hun groei gestimuleerd worden hogere verwachtingen van zichzelf zien en meer gemotiveerd zijn.

Je proeft uit voorgaand voorbeeld dat de invloed van deze twee verschillende leerkrachten groot is op de ontwikkeling van de leerling. De mindset van de leerkracht heeft invloed op de wijze waarop hij lesgeeft, wat vervolgens invloed heeft op de motivatie en eigen verwachtingen van de leerling. Ga dus niet alleen aan de slag met de mindset van de leerling, maar onderzoek ook je eigen overtuigingen en gedachteprocessen eens goed!

Interesse in een training? Kijk dan eens bij ons uitgebreide aanbod!

Vrij vertaald naar dit Engelstalige artikel waarin ook alle onderzoeksbronnen te vinden zijn