Zou er een toekomstige Nobelprijswinnaar in je klas kunnen zitten?
‘Nobelprijswinnaars komen niet van Mars’, zegt Carin Klaesson van het Nobel Museum in Stockholm. ‘Het zijn mensen. Het zijn mensen die ietwat bijzonder zijn als het op hun doorzettingsvermogen aankomt.’
Het boek Nobel Journeys vertelt het verhaal van 10 Nobelprijswinnaars uit verschillende disciplines en culturen. Het is een coproductie van het Nobel Museum en EF Education First. Het boek en bijbehorende lesvoorbeelden zijn beschikbaar als gratis download.
Verhalen van toewijding
Wat hoopt Klaesson dat leerlingen en leraren kunnen leren van de korte verhalen over Albert Einstein, Malala Yousafzai en anderen? ‘Natuurlijk heeft de Nobelprijs iets prestigieus’, vertelt ze, ‘maar we willen benadrukken dat de weg naar de prijs niet altijd zo glorieus is. Het gaat over hard werken en toewijding (‘grit’). Fouten zijn onderdeel van het leren en vormen stappen in het proces van wijzer worden. Het is goed om kinderen hierover te vertellen.’
Het was een uitdaging om 10 mensen te selecteren, want het Nobelcomité heeft meer dan 900 personen uitgekozen sinds 1901. De verhalen in het boek zijn bewust diverse, variërend van de Amerikaanse schrijver Ernest Hemingway tot de Poolse wetenschapper Marie Curie tot de Roemeense Holocaustoverlevende Elie Wiesel.
‘Het maakt niet uit of je een man of een vrouw bent of wat de kleur van je huid is,’ zegt Klaesson. ‘Het gaat om de ideeën en de woorden. Dat is het idee van de Nobelprijs.’ Afred Nobels eigen verhaal (en zijn ontwikkeling van de uitvinder van het dynamiet tot wereldwijde weldoener) staat ook in het boek.
Wat lezers niet zullen vinden in de verhaal is een recept voor creativiteit. ‘De Nobel geschiedenis toont ons dat zoiets niet bestaat,’ legt Klaesson uit. Ook ontwikkelen Nobelprijswinnaars hun baanbrekende ideeën niet in hun eentje. ‘Ze werken niet in een luchtbel. Einstein correspondeerde met wetenschappers uit de hele wereld. Zelfs schrijver, die vaker alleen werken, produceren werk dat in relatie staat tot de wereld, tot andere schrijver, tot wat ze eerder gelezen hebben.’
Wereldburgers kweken
Een andere factor die de verhalen verbindt, is de invloed van reizen en het belang van wereldburgerschap. In haar werk als curator van het Nobel Museum heeft Klaesson de mogelijkheid gehad om recente Nobelprijswinnaars te ontmoeten en de bijzondere voorwerpen te onderzoeken die eerdere winnaars hebben gedoneerd. ‘Ze vinden allemaal dat dit 1 planeet is. Wanneer we ziektes willen genezen, klimaatveranderingen willen oplossen of de wonden van oorlogen willen helen, moeten we dat doen als het menselijk ras,’ zegt ze. ‘Wereldburgerschap is essentieel.’
Reizen en blootstelling aan nieuwe culturen vormden voor veel Nobelprijswinnaars de uitdaging om uit hun comfortzone te stappen, wat hen een nieuw perspectief gaf op de wereld en hun plaats daarin,’ vult Kate Berseth (directeur van EF Education First) aan. ‘Hierin vonden ze de inspiratie om fantastische dingen voor elkaar te krijgen en daadwerkelijk wereldburgers te worden.’
Om datzelfde wereldburgerschap te voeden bij onze leerlingen, stimuleert Berseth leraren en ouders leerlingen bloot te stellen aan nieuwe culturen. Of dit nu een uitje naar een andere staat is, een historische reis door Europa, het ontvangen van een student binnen een uitwisselprogramma, of zelfs het deelnemen aan een nieuwe gemeenschap in je thuisomgeving.
