Dit zijn twee van de vragen die centraal zouden moeten staan in ons onderwijs. Het zijn ook de belangrijkste vragen die ten grondslag liggen aan Hattie’s Visible Learning en Dweck’s Growth Mindset.

En toch blijven ze vaak onbeantwoord!

Waar leg je de focus?

Vaak focussen we op de prestatie om te zien hoeveel een leerling vooruit gaat. Deze denken we redelijk objectief te kunnen meten met toetsen en drukken we uit in cijfers of bolletjes op een rapport. Maar als je naar het kwadrant in deze afbeelding kijkt, dan zie je dat een prestatie niet hetzelfde is als vooruitgang.

In een eerder artikel namen we het verschil tussen leren en presteren onder de loep. En daarin lieten we al doorschemeren dat als we willen dat kinderen léren, we op dat moment moeten focussen op de groei, en minder op de prestatie.

In het schema op deze afbeelding zie je op de verticale as de mate van prestatie en op de horizontale as de mate van vooruitgang van een leerling. Wanneer je als docent de focus legt op presteren, dan richt je je erop dat je leerlingen in kwadrant 1 en 2 komen. Wanneer je focust op vooruitgang en groei, stimuleer je leerlingen richting kwadrant 2 en 4.

Wat houden deze kwadranten in?

Kwadrant 1:

Een leerling in kwadrant 1 ziet zichzelf vaak als slim, talentvol en misschien wel de beste van de klas. Deze leerling vindt het vaak niet nodig om nieuwe dingen te proberen of hard te werken. Hij wordt door zijn omgeving vaak gewaardeerd om zijn hoge prestaties en kan daarom wat achterover leunen. Hij wordt niet voldoende uitgedaagd. Mogelijk herken je de vaste mindset bij deze leerling.

Deze leerlingen krijgen vaak te horen dat ze ‘het zo uitstekend doen’ en ‘vooral zo door moeten gaan’. Maar als je er nu bij stil staat: ze doen het eigenlijk NIET uitstekend en ze moeten niet zo doorgaan. Stimuleer ze om nieuwe dingen te leren en nóg meer te groeien. Help ze die groeimindset te ontwikkelen.

Kwadrant 2:

Zit je in kwadrant 2, dan is dat toch wel de beste plek om te zitten. Dit zijn vaak hooggemotiveerde en/of hardwerkende leerlingen. Hun resultaten zijn goed en ze zijn bereid (of: willen heel graag) meer leren en groeien.

Deze leerlingen krijgen ook vaak complimentjes. Maar we zijn ons nauwelijks bewust waaróm deze leerlingen het zo goed doen. Daar denken we vaak weinig over na en zijn allang blij dat het zo goed met ze gaat. Toch kan het je (en de rest van de klas) waardevolle informatie opleren als we nadenken en bespreken wát ze precies zo goed/handig doen. Deze leerlingen denken vaak groeigericht, al hoeft dit niet altijd zo te zijn. Dus ook dat is een interessant aspect om op te begeleiden.

Kwadrant 3:

Leerlingen in kwadrant 3 zijn bijvoorbeeld leerlingen die met een achterstand op school beginnen, thuis geen stimulans hebben of ouders/leerkrachten met een lage verwachting (lees ook: Pygmalioneffect). Zij halen dikke onvoldoendes en lijken niet gemotiveerd om daar iets aan te doen.

Deze kinderen kunnen we er vaak gemakkelijk uitpikken. Ze lopen zóver achter of halen zúlke slechte cijfers dat we vaak de resultaten even laten voor wat het is, en gaan vooral focussen op kleine stapjes groei. Zo trekken we ze richting kwadrant 4. Groeigericht denken en groeitaal kan hierbij een grote stimulans zijn. Toch moeten we de cijfers niet helemaal loslaten, want ook deze groep heeft succeservaringen (in de vorm van voldoendes) nodig om te groeien.

Kwadrant 4:

In kwadrant 4 vind je bijvoorbeeld leerlingen die met een achterstand beginnen, maar deze gaan inlopen. Bijvoorbeeld een nieuwkomer die begint met een flinke taalachterstand, maar deze inloopt. Misschien waren er lage verwachtingen of inefficiënte leerstrategieën, maar deze zijn verbeterd waardoor de leerling kan groeien.

Leerlingen in dit kwadrant hebben focus op hun groei nodig, en minder op hun prestaties. Benadruk telkens de inzet en de gebruikte strategieën om de groei te stimuleren. En maak hun groei zichtbaar en bespreek hoe hun groei effect heeft op hun prestaties. Zo kunnen zij zich in het kwadrant steeds verder naar boven werken, richting kwadrant 2.

Aan de slag met dit kwadrant?

Op 22 november geeft James Nottingham een webinar waarin hij ons op zijn eigen inspirerende wijze meeneemt in dit verhaal. Hij deelt met ons waardevolle inzichten en handige voorbeelden op het gebied van leren en presteren. Klik hier om erbij te zijn!

Ook geven we je hieronder een paar vragen om aan de slag te gaan met je collega’s:

• Waar ligt de focus bij jou op school, op kwadrant 1 en 2 of meer op 2 en 4? Waar zie je dit aan?
• Welke focus geven jullie mee aan de ouders?
• En welke consequenties heeft dat?
• Pak eens een leerdomein (rekenen, lezen, Engels, gym, etc) en gebruik alle gegevens die je hebt om de leerlingen uit je klas in de kwadranten te plaatsen. Bespreek met een collega:
  • Waarom heb je de leerlingen in dat kwadrant geplaatst?
  • Waarom heb je bepaalde leerlingen in kwadrant 1 of juist 2 geplaatst? Wat maakte het verschil?
  • Doe hetzelfde met leerlingen in kwadrant 3 en 4.
  • Het belangrijkste: wat betekent dit alles voor je benadering van je leerlingen? Welke acties kunnen jullie nemen? Denk aan: meer uitdaging voor die leerling en meer groeitaal voor die andere…

Wil je meer leren over leren en groei? Volg dan eens een van onze online of live trainingen!

Heb je een opmerking of vraag naar aanleiding van dit artikel? Stuur ons dan een berichtje!