De groeimindset wordt gezien als de overtuiging dat je door inspanning en doorzettingsvermogen iets beter kunt (leren). Maar wist je dat die mindset pas écht tot bloei komt in een omgeving van verbinding? En door in verbinding te zijn met een ander ontstaat weer de veiligheid om de groeimindset te kunnen omarmen. Groeien doe je niet alleen, maar met én mede dankzij anderen.
Kritiek op de groeimindset
Sommige critici noemen de groeimindset te individualistisch en vinden dat ze de verantwoordelijkheid voor groei volledig bij het individu legt. Dat het mensen het gevoel kan geven dat ze gewoon harder moeten werken als iets nog niet lukt – en dat het hun eigen schuld is als ze hierin vastlopen.
Deze uitleg van de groeimindset zien we bijvoorbeeld op de socials nog wel eens voorbij komen in populaire quotes, zoals “Als je hard genoeg werkt, kun je alles bereiken wat je maar wil” of “Succes is een keuze”.
Deze boodschap klinkt ook heel aantrekkelijk, alsof je alle invloed hebt op je eigen geluk en succes. Maar als je ons al wat langer volgt, dan weet je dat deze boodschap he-le-maal niet strookt met onze visie. Deze gaat namelijk voorbij aan hoe essentieel verbinding met onze omgeving is voor groei en ontwikkeling, en daarmee voor een betekenisvol leven.
Verbinding is een menselijke noodzaak
Verbinding is geen zweverig extraatje. Het is een fundamentele behoefte van de mens. We zijn sociale wezens. Verbondenheid met anderen geeft ons een gevoel van veiligheid, betekenis en steun. In de psychologie wordt vaak verwezen naar de behoefte aan belonging – ergens bij horen. Als we het idee hebben nergens bij te horen dan worden we angstig, onzeker en depressief.
Verbinding is essentieel voor je welzijn en je ontwikkeling. Zonder verbinding voel je je sneller onzeker en nooit goed genoeg. Maar in echte verbinding met anderen – zoals je klasgenoten of collega’s – voel je je geaccepteerd. Je weet dat je in de basis goed genoeg bent, ook als je leert, experimenteert of fouten maakt. Juist dan komt de groeimindset tot zijn recht.
Verbinding versterkt de groeimindset, maar het werkt ook andersom. Als je leert vanuit een groeimindset, deel je je leerervaringen graag, sta je oprecht open voor feedback en zie je anderen niet als concurrenten, maar als bondgenoten. Dit leidt tot diepere relaties, betere samenwerking en een cultuur waarin iedereen wordt gestimuleerd om te groeien.
Waar kun je rekening mee houden?
- Zorg voor veiligheid om te leren
Leren is kwetsbaar. Het betekent onzekerheid en risico op het maken van (flinke) fouten. Zonder een veilige omgeving, waarin mensen zich gezien en gesteund voelen, vermijden ze dat risico. Verbinding biedt juist die veiligheid. Het geeft het vertrouwen dat die risico’s genomen mogen worden omdat ze een waardevol onderdeel van leren zijn.Tip: Begin bij je eigen houding: wees het rolmodel voor het gedrag dat je in je groep wilt zien. Stel je kwetsbaar op, zodat anderen dat ook durven. Laat zien dat je niet perfect bent, zodat anderen fouten durven maken. Zo zet je de eerste stappen naar een klimaat waarin groei en verbinding centraal staan.
- Zie groei als een sociaal proces
Mensen leren niet in afzondering. Van kleins af aan leren we door interactie met anderen: door te observeren, vragen te stellen, samen te werken of feedback te krijgen. Verbinding met anderen helpt ons nieuwe perspectieven te ontdekken, oplossingen te bedenken en onszelf uit te dagen. Een persoon groeit sneller en beter als hij deel uitmaakt van een omgeving waarin samen leren wordt gestimuleerd. En andersom: als de groep een groeimindset uitdraagt, zorgt dit voor meer vertrouwen om samen te werken, fouten te mogen maken en uitdagingen aan te gaan.Tip: Maak tijd vrij in je groep om over leren te praten. Normaliseer onzekerheid, frustratie en kwetsbaarheid – die horen erbij. Bespreek emoties en deel wat er in je omgaat. Dat creëert begrip en verbinding.
- Zorg voor wederkerigheid
Verbinding versterkt motivatie. Een bekende uitspraak hierover is: zonder relatie geen prestatie. Als je voelt dat je inspanning wordt opgemerkt en gewaardeerd door anderen, werkt dat stimulerend. Maar het werkt ook andersom: door anderen te helpen groeien, ervaar je voldoening en leer je zelf ook weer beter. Kortom, wederkerigheid zorgt voor motivatie.Tip: Maak van leren geen individueel maar een gezamenlijk proces. Moedig samenwerking, feedback en wederzijdse hulp aan. Benoem elkaars sterke punten, spreek waardering uit en inspireer elkaar om te laten zienhoe je kunt groeien.
Tot slot, de groeimindset is dus géén individuele prestatie. Het ontstaat in een omgeving waar verbinding centraal staat. Je kunt die verbinding versterken door je woorden (gebruik groeitaal!), je acties (wees een rolmodel!) en de ruimte die je biedt. Daar begint groei – niet alleen van één persoon, maar van de hele groep.
